Plecionka (plecionkarstwo ludowe)

Plecionkarstwo to rodzaj rzemiosła, polegający na wyrobie wszelkiego rodzaju plecionek z dostępnych surowców. Plecionki znane były już od czasów prehistorycznych, zarówno w wyrobach użytkowych jak i artystycznych.

Wyplatano z przeróżnych materiałów: ze słomy, trawy, rogożyny, wikliny, gałęzi wierzby, leszczyny, olchy, wiązu, korzeni jałowca, sony i świerku, a także „łuby”, cienkich sosnowych deseczek i włosia używanego przy produkcji sit. Plecionkarstwem zajmowali się głównie mężczyźni, gdyż zajęcie to wymagało silnych rąk i palców.

Wyróżnić można różne techniki przeplatania. Najprostszą jest technika żeberkowo-krzyżowa, którą wyplatano wiklinowe bądź korzenne kosze. Stosowano także technikę taśmowo-krzyżykową do wyplatania kobiałek, łubianek, koszyków z rogożyny czy łapci. Do wyrobów słomianych stosuje się technikę spiralną i warkoczową. Ze słomy wyrabiano kapelusze, zimowe buty, płoty, zabawki. Z korzeni wyplatano różne naczynia: talerze, miski, dzbanki.

Plecionkarstwo to specyficzne rzemiosło, które nie poddaje się regionalizacji. Plecionka występowała na terenie całego kraju, sporadycznie na terenach górskich. Wyplatano płoty, ścianki, schowki, siedziska krzeseł, kosze, ule, przyrządy rybackie. Pleciono obuwie, kapelusze, wiadra na wodę, gniazda do wylęgu drobiu, kołyski, bębenki na raki.

Plecionka ze słomy zajmuje także szczególne miejsce w obrzędowości ludowej. Wyplatano ze słomy stroje obrzędowe „dziadów śmiguśnych” oraz postacie niedźwiedzi, maszkar, chochołów. Ze słomy wykonywano bogato zdobione czapy „drabów”.