Dzień świętego Jana woła: rwij rumianek,

zbieraj zioła, bo domowe ziółka,

leki, lepsze nieraz niż z apteki.

Rośliny towarzyszyły człowiekowi od początku jego istnienia na ziemi. Były jego pokarmem oraz lekarstwem. Z czasem ludzie nauczyli się odróżniać jadalne rośliny od tych trujących oraz wykorzystywać ich właściwości. Ludy pierwotne posiadały własne tradycje zielarskie.

Rośliny zielarskie to przydatne człowiekowi gatunki roślin posiadające właściwości lecznicze, ale zalicza się do nich także rośliny olejkowe i przyprawowe, barwiarskie oraz rośliny używane w garbarstwie. Wykorzystywano poszczególne części roślin takie jak liście, kwiaty, korzenie, łodygi czy nasiona. Bardzo ważny był czas (łącznie z porą dnia) i technika zbioru. Aby zbierać rośliny zielarskie trzeba było się na nich bardzo dobrze znać – wiele roślin posiada mylące podobieństwa, a pomyłka mogła skończyć się ostrym zatruciem, gdyż wiele roślin ma właściwości trujące. Należało także posiadać wiedzę jak suszyć, przechowywać, podawać i łączyć dane zioła.

Wiedza na temat niezwykłych właściwości roślin zielarskich przekazywana była ustanie z pokolenia na pokolenie i to tylko w wąskim gronie. Osoby posiadające wiedzę na temat leczniczych właściwości roślin darzone były powszechnym szacunkiem, były lokalnymi autorytetami. Ludzi takich określano mianem „znachor”. Leczenie ziołami owiane było pewną tajemnicą, często praktykom leczniczym towarzyszyło wiele praktyk magicznych, obrzędowych. Nieraz samo pozyskiwanie roślin było swoistym obrzędem. W tych praktykach dobijał się cały ówczesny światopogląd, tak zwana ludowa wizja świata.

W Polsce tradycje zielarskie istniały przez wieki, szczególnie na wsiach i w małych miasteczkach chętnie korzystano z pomocy zielarzy i znachorów. Na naszych ziemiach rośnie wiele rodzimych roślin zielarskich. Część z nich rośnie w stanie naturalnym, część jest uprawiana. Zioła w kulturze tradycyjnej odgrywały bardzo ważną rolę zarówno w życiu codziennym jak i we wszelkich obrzędach. O znaczeniu ziół może świadczyć choćby fakt, że jedno z ważniejszych świąt chrześcijańskich, obchodzone 15 sierpnia Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny w kulturze ludowej nazywane było świętem Matki Bożej Zielnej – tego dnia powszechnie święcono wianki wyplatane z ziół.

Medycyna ludowa z czasem zaczęła tracić na znaczeniu, wiarę w nią uważano za zabobon i zacofanie. Leki roślinny wyparte zostały przez leki chemiczne. Współcześnie zauważalny jest powrót do ziołolecznictwa. Wiedza na temat ziół nie jest już okryta tajemnicą, stała się ogólnodostępna.

Wraz z nadchodzącą wiosną warto zaprzyjaźnić się z niektórymi roślinami, poznać ich właściwości oraz zastosowanie i wybrać się po nie na łąkę. Poniżej kilka przykładów roślin zielarskich i ich korzystnego działania na ludzki organizm:

Bylica piołun – stosowana przy niedomaganiach przewodu pokarmowego. Roślina to jest używana także do garbowania tkanin na kolor żółty oraz jako przyprawa do win i wódek.

Czarny bez – kwiaty działają moczopędnie, napotnie, przeciwgorączkowo, wykrztuśnie, a zewnętrznie także przeciwzapalnie. Owoce mają własności przeczyszczające, działają napotnie, moczopędnie, przeciwgorączkowo, przeciwbólowo i odtruwająco.

Krwawnik pospolity – działanie przeciwzapalne i przeciwkrwotoczne. Krwawnik można też stosować zewnętrznie w celu łagodzenia stanów zapalnych skóry i błon śluzowych oraz na rany, aby przyspieszyć gojenie.

Pokrzywa zwyczajna – naparu z pokrzywy używano do przemywania ran i wrzodów, okładanie i biczowanie pokrzywami stosowano jako lek na choroby reumatyczne. Używana jest także jako środek moczopędny. Polecana jest także przy niedokrwistości i anemii. Stosowana jest także w kosmetyce, szczególnie do pielęgnacji włosów.