W chrześcijańskim kalendarzu liturgicznym 2 lipca przypadała uroczystość Nawiedzania Najświętszej Maryi Panny (w roku 1969 przeniesiona na dzień 31 maja). W kulturze ludowej obchodzono tego dnia święto Matki Boskiej Jagodnej – wynik zespolenia chrześcijańskiego święta ze słowiańskim kultem płodności.

Do tego dnia obowiązywał w tradycji ludowej zwyczajowy zakaz zrywania i spożywania wszelkich jagód. Tłumaczono to tym, że brzemienna Maryja udająca się na spotkanie z Elżbietą podczas drogi spożywały tylko zerwane w lesie jagody. Dlatego też, aby w czasie podróży nie zabrakło Jej prowiantu nie wolno było wcześniej zrywać leśnych owoców.

Lela Pawlikowska „Matka Boska Jagodna”, 1936.

Matka Boska Jagodna postrzegana była jako opiekunka matek i kobiet ciężarnych (szczególnie tych, które miały problemy z ciążą lub niedawno urodziły dziecko). Powszechnie wierzono, że jeśli młode kobiety będą przestrzegać zakazu zrywania owoców przed 2 lipca, to spłynie na nich łaska Matki Bożej i będą cieszyć się szczęśliwym macierzyństwem, a ich potomstwo będzie zdrowe, silne, odporne na wszelkie uroki i czary.

Jeszcze dziś o zakazie zrywania owoców leśnych przed świętem Matki Boskiej Jagodnej pamiętają niektórzy starsi mieszkańcy wsi, jednak młodzież nie praktykuje już tego zwyczaju.

Matka Boska Jagodna, Panienka Maryja,

Która owocnym, rodnym drzewom sprzyja,

Chodzi po sadzie kwitnącym i śpiewa

Pocałunkami budząc w wiosnę drzewa.

Nocą wieśniaczki jej śpiew słyszą we śnie,

Wieść, aby jagód nie jadły przedwcześnie,

Każdą jagodę z ust matce odjętą

Da zmarłym dziatkom Panna w jagód święto…

(Leopold Staff)

Bibliografia:

Barbara Ogrodowska Święta polskie – tradycja i obyczaj, Warszawa 1996.