Łowicz – miasto znajdujące się w województwie łódzkim nad rzeką Bzurą. Jego niespotykana kultura lokalna, na którą składa się łowicki folklor oraz gwara łowicka, sprawiły, iż miasto bez problemu rozpoznawalne jest w Polsce i w Europie. Najbardziej charakterystycznym elementem jest rękodzieło ludowe, m.in. wycinanki i pająki tworzone z kolorowego papieru, a także muzyka, taniec i oryginalny strój łowicki.

Miejscowa legenda głosi, że mundury gwardii szwajcarskiej wzorowane są na łowickich pasiakach. Podobno jakiś przedsiębiorczy łowiczanin zawiózł próbkę wielobarwnego samodziału i pokazał go Ojcu Świętemu. Ten tak zachwycił się tkaniną, że kazał swoim Szwajcarom uszyć z niej mundury. Wielobarwne pasiaki do dziś fascynują i ściągają do Łowicza tłumy. Co roku hucznie obchodzi się tutaj święto Bożego Ciała. Ponad setka mieszkańców w strojach regionalnych uczestniczy wraz z kilkoma tysiącami wiernych w uroczystości.

Z daleka widać biel krochmalonych koszul, czerwień, róż, pomarańcz, zieleń, hafty i wstęgi, zdobiące stroje ludowe, kościelne sztandary i feretrony. Po publikacji artykułu „Boże Ciało w Łowiczu” („Corpus Christi in Lowicz”) w anglojęzycznym wydaniu National Geographic, wyjątkowo barwnie oprawiona procesja zaczęła być popularnym celem turystów i pielgrzymów z całego świata, m.in. z Niemiec, Japonii i USA.

Łowickie święto Bożego Ciała jest okazją do pokazania sztuki regionu. W tym dniu na straganach, ustawionych przez artystów ludowych można obejrzeć nie tylko barwne stroje ludowe – białe, haftowane w kwietne wzory bluzki i koszule, spódnice, wykończone wstęgami, haftowanymi w kwiaty, ale także słynne łowickie wycinanki (kwadratowe „kodry” z motywami wesela lub zabawy oraz ażurowe, okrągłe „gwiozdy” z motywami roślin i ptaków), ceramikę, wyroby i świątki z drewna.

Na wycinankach występują roślinne, geometryczne i symetryczne motywy. Przedstawiane są sceny z życia chłopów: praca, święta, obrzędy ludowe. Wycinanki miały specjalne znaczenie, były zarówno elementem dekoracyjnym, jak i obrzędowym. W regionie łowickim służyły do dekoracji wiejskich izb już od II połowy XIX wieku, przyklejano je do ściany klajstrem, czyli klejem z mąki. Prostokątne „kodry” umieszczano na belkach stropu, przedzielano je okrągłymi ażurowymi „gwiozdami”, a podwójne „tasiemki” służyły do przedzielania innych obiektów, np. obrazów na ścianach. Zmieniano je raz do roku, co było związane z wiosennym obrzędem odnowy.

Zapytani, czy łatwo jest zachować tradycję, mieszkańcy Łowicza i okolic odpowiadają, że wielu z nich z pietyzmem przechowuje stroje, które nosiły matki i babki i tylko kilka razy do roku wyjmuje ze skrzyń. Kontynuowanie tradycji wymaga sporego wysiłku, trzeba się natrudzić, aby sporządzić strój łowicki dla kilkuletnich dzieci, a w okolicach jest już niewiele warsztatów, produkujących zgodnie z tradycyjną technologią wełniane, lub zmieszane z lnem tkaniny. Jednak wielkie zainteresowanie procesją ze strony turystów, którzy nieraz sami ubierają się w stroje łowickie dopinguje do zachowania starego obyczaju – procesje na łowickim rynku w uroczystość Bożego Ciała jeszcze długo będą kolorowe.

W przeszłość odchodzi natomiast sporo ludowych zwyczajów, związanych z obchodami Bożego Ciała. W przeszłości uczestnicy procesji skrzętnie zbierali kwiaty i rośliny, którymi były ozdobione ołtarze. Gałązki wtykano w strzechy chałup i innych zabudowań,by ochronić je od pożaru i piorunów. Wykładano nimi wszystkie kąty stodoły, aby ustrzec zbiory przed robactwem i szkodnikami – a był to rytuał, odprawiany u progu lata – czasu zbierania plonów. Lekkie uderzenie gałązką po twarzy i polecenie: „Żebyś był zdrowy i nie lękaj się” miało zapewnić zdrowie, a także uspokoić rozbrykane dzieci.

Staraniami władz miejskich i organizacji pozarządowych tradycja tworzenia sztuki ludowej nadal jest kultywowana, a jej liczne zbiory można podziwiać m.in. w Muzeum Miasta Łowicza, w skansenie Wsi Łowickiej w Maurzycach w gminie Zduny, oraz w prywatnym Muzeum Państwa Brzozowskich w Sromowie koło Łowicza. Gmina Łowicz corocznie organizuje festiwal sztuki ludowej, na którym goszczą regionalne zespoły z Polski i świata.

Muzeum jest czynne codziennie z wyjątkiem poniedziałków i dni poświątecznych. W maju i czerwcu w godz. 10.00-17.00, w pozostałym okresie do 16.00 (w weekendy od lipca do końca września do 17.00).

Opracowane na podstawie materiałów ze stron:

http://dziedzictwo.ekai.pl/

http://pl.wikipedia.org/