Zamieszańcy należą do rusińskiej grupy etnograficznej. Osiedlili się na terenie Pogórza, na północ od Krosna, w wiekach XV i XVI, tworząc swoistą enklawę na polskim terytorium etnicznym. Zamieszańcy to jedna z najmniejszych grup etnograficznych zamieszkujących ziemie polskie. Zajęli oni tereny dzisiejszych 10 miejscowości: Krasnej, Węglówki, Rzepnika, Czarnorzek, Pietruszej Woli, Oparówki, Bonarówki i Wólki Bratkowskiej, które tworzyły jednolitą całość oraz Blizianki i Gwoździanki – znajdujących się nieco na północ.
Otaczająca ich ludność polska nazywała ich po prostu Rusinami (jak i sami siebie nazywali), ale mieszkający bardziej na południu Łemkowie ludność tą nazywali Zamieszańcami – „Zamiszanyj Narid”, „Zamiszańci”.
Rodowód Zamieszańców był złożony, odnaleźć w nim można zarówno elementy ruskie, łemkowskie, wołoskie, jak i polskie – dominował jednak ruski. Zamieszańcy wytworzyli swoją kulturę. Posługiwali się specyficznym dialektem języka ruskiego, wyznawali wiarę greckokatolicką (pierwotnie prawosławie), zachowali wiele wschodnich obyczajów. Z czasem niektóre wsie, poprzez małżeństwa „mieszane”, ulegały częściowej polonizacji. Wpływy polskie widoczne były przede wszystkim w rolnictwie – w upodobaniu do ogrodów warzywnych i sadów.
Pod koniec XVIII wieku Zamieszańcy stanowili ponad 90% ludności zamieszkującej omawiany teren. W końcu XIX w. zapoczątkowany został masowy wyjazd miejscowej ludności do Ameryki. Na początku następnego wieku przebywało tam na stałe lub czasowo ponad 10 % ogółu mieszkańców.
Po II wojnie światowej Zamieszańcy przestali praktycznie istnieć na terenie zachodniego Pogórza. Ponad 90% zostało przesiedlonych w głąb ZSRR w ramach porozumienia pomiędzy PKWN a USSR z 1944 roku.
Na terenach dawniej zamieszkanych przez Zamieszańców pozostało po nich wiele pamiątek w postaci cerkwi, cmentarzy, kapliczek przydrożnych oraz nielicznych starych domów.
Historii Zamieszańców poświęcona jest książka Henryka Olszańskiego „Zamieszańcy”.
Źródło zdjęć: krasna.pl
Tags: grupy etnograficzne