Wiele przedmiotów sztuki ludowej wiąże się z dawnymi obrzędami lub zwyczajami ludowymi. Zaliczamy do nich kukły (marzanny) związane ze świętem wiosny, maski zapustne i turonie rozpowszechnione jeszcze na Śląsku i Podhalu czy bardziej znane gwiazdy oraz szopki obnoszone ze śpiewami po domach w okresie świąt Bożego Narodzenia i Nowego Roku, a także wózki dyngusowe i palmy wielkanocne. Dużą rozmaitością form odznaczają się także wieńce dożynkowe różnych regionów, wykorzystywane jeszcze dziś przy obchodach zwyczajowych. Z obrzędami weselnymi wiążą się „rózgi” i „korony” weselne, a także różnorodne ciasta („kołacze” i „szyszki”) i figurki obrzędowe, będące niejednokrotnie dziełami sztuki plastycznej.
Tradycyjne figurki zwierząt i ptaków są jeszcze dziś wypiekane z ciasta obwarzanego dla dzieci w okresie Nowego Roku i w zapusty na Krupiowszczyźnie i Podlasiu. Jednym z charakterystycznych przejawów zdobnictwa obrzędowego jest także zdobienie i malowanie jaj przed Wielkanocą. Zwyczaj ten znany dawniej u wszystkich Słowian, jest praktykowany dzisiaj prawie w całej Polsce. Do najciekawszych technik należy różnokolorowa technika batikowa, polegająca na tym, że motywy geometryczne i roślinne pisane są roztopionym woskiem za pomocą specjalnego pisaka, a jjko kolejno zanurzane do różnych barwników. Bardzo rozpowszechniona jest także technika polegająca na wyskrobywaniu ornamentu ostrym narzędziem na jajku farbowanym jednym kolorem oraz technika malowania różnymi barwnikami kolorowymi. Poza tym w niektórych regionach spotyka się jajka oklejane różnokolorową nicią wełnianą lub włóczką i rdzeniem z sitowia (okolice Pułtuska).
Dziś różne akcesoria obrzędowe mają już inne znaczenie i są używane przez młodzież lub zespoły artystyczne w charakterze zabawowym.
Bibliografia:
B. Kowalska, Dzieje Sztuki Powszechnej, Warszawa 1986
XI Międzynarodowy Festiwal Koronki Klockowej Bobowa 2010 6-10 października 2010 r |