Antropologia kulturowa to dyscyplina nauk społecznych, która zajmuje się badaniem kultury we wszystkich jej przejawach: rządzących kulturą prawach oraz historyczną zmiennością i etniczną różnorodnością kultur. Celem jest skonstruowanie ogólnej teorii kultury.

Antropologia kulturowa ukierunkowana jest tradycyjnie na zrozumienie kultury innego – innymi słowy obcego, dzikiego (a więc zwraca się ku temu co egzotyczne czy ludowe). Wyróżnia się zatem antropologię społeczności pierwotnych (plemiennych), antropologię społeczności chłopskich (tradycyjnych) oraz antropologię współczesności.

Do głównych nurtów antropologii kulturowej należą:

• Ewolucjonizm:

Podstawowym paradygmatem tej teorii kulturowej jest koncepcja ewolucji kulturowej. Uznawano, że ewolucja stanowi źródło zmienności kultury ludzkiej i powoduje rozwój od form prostych do złożonych, od najwcześniejszych form towarzyszących hominizacji aż do czasów współczesnych, a więc zakłada nieustanny postęp.

Ewolucjonizm panował w latach 1860-1890. Do znanych przedstawicieli tego nurtu należy Lewis Henry Morgan, który wprowadził do antropologii komparatystyczne badania relacji pokrewieństwa

• Dyfuzjonizm:

Pojawił się na przełomie XIX i XX wieku jako reakcja na ewolucjonizm. Dyfuzjonizm to kierunek uznający zapożyczenia i przenikanie wytworów kulturowych z jednej grupy do drugiej za główny czynnik rozwoju kultury.

• Funkcjonalizm:

Funkcjonalizm najogólniej mówiąc oznacza orientację teoretyczną i metodologiczną w antropologii, która zakłada całościowe i systemowe traktowanie kultury, a zjawiska kulturowe wyjaśnia w oparciu o ich funkcje. Ustalenie funkcji, jaką pełnią fakty, zjawiska i procesu społeczne w kulturze danego społeczeństwa, zastępuje dotychczasowe pytania o przyczyny i chronologię.

Za „ojca” tej dyscypliny uważany jest Bronisław Malinowski.

• Strukturalizm:

Strukturalizm jako podejście badawcze pojawił się najwcześniej w językoznawstwie. Na grunt antropologii kulturowej strukturalizm wprowadził Calude’a Levi Strauss . Strukturalizm to kierunek badawczy o lingwistycznych inspiracjach, który postuluje immanentną w swym charakterze analizę strukturalną badanych czynności o obiektów odwołującą się do pojęcia struktury.

• Antropologia kognitywna:

Antropologia kognitywna pojawiła się w latach 60-80. XX wieku. Kierunek ten dąży do opisywania systemów poznawczych różnych kultur na podstawie danych, które pochodzą z oryginalnych kontekstów kulturowych, głównie językowych, a uzyskuje się je przy zastosowaniu formalnych procedur. Kognitywiści badali przede wszystkim komunikaty językowe, ponieważ w nich upatrywali dostępu do wiedzy, pojęć i sądów, zawartych w kulturze, w jej organizacji poznawczej.

Bibliografia:

Ewa Krawczyk Antropologia kulturowa, Lublin 2007.

Źródło zdjęcia: pl.wikipedia.org