Centrum Kultury i Sztuki w Koninie zakończyło realizację projektu „Wybijanie żuru – zapis zwyczaju”. Jego celem było zbadanie i udokumentowanie zwyczaju wybijania żuru, obecnego na terenie gminy Kramsk, w powiecie konińskim. W ramach zadania zrealizowane zostały badania etnograficzne, których głównym celem było pozyskanie i usystematyzowanie wiedzy na temat specyfiki zwyczaju.

Na terenie subregionu konińskiego zwyczaj upowszechnił się w okresie Wielkiego Tygodnia. Przeprowadzany był przez grupę młodzieży męskiej, która w ten sposób chciała symbolicznie pożegnać się z żurem, spożywanym przez cały okres Wielkiego Postu, a po drugie była to forma zalotów, podobnie jak wręczanie pisanek ulubionej pannie. Wybijanie polegało tu na zamalowywaniu okien żurem w tych domach, w których mieszkały młode dziewczęta. Z czasem praktyka ta nabrała cech zwykłego figla i złośliwości. Okna brudzono już nie tylko żurem, ale miksturą, w skład której wchodziły popiół, olej, wapno, nieczystości, a nawet farby i lakiery.

Najważniejszym działaniem w ramach projektu było przygotowanie spektaklu teatralnego, będącego rekonstrukcją dawnego wybijania żuru. Wielkoczwartkowy zwyczaj został odtworzony przez Teatr Obrzędowy „Świętojanki” ze Święćca k. Kramska. Scenariusz spisano na podstawie wspomnień i dawnych opowieści, a w kilka majowych dni, w scenerii konińskiego skansenu w Muzeum Okręgowym w Koninie dokonane zostały nagrania. Spektakl został sfilmowany i będzie udostępniany na płycie DVD jako materiał upowszechniający tradycje naszego regionu. Rejestracja spektaklu została również udokumentowana fotograficznie. Wybrane zdjęcia, autorstwa Mariki Sypniewskiej, stworzyły wystawę, która wraz z filmem udostępniana będzie szkołom, ośrodkom kultury i bibliotekom. 23 października w gościnnym Kramsku odbył się premierowy pokaz filmu „Wybijanie żuru zapis zwyczaju”, który zgromadził liczną publiczność. Obecni byli występujący w filmie aktorzy z Teatru Obrzędowego, realizatorzy, przedstawiciele współorganizatorów i partnera, a także wielu zaciekawionych mieszkańców gminy Kramsk. O tym, że warto było podjąć się zadania świadczyć mogą oklaski po projekcji oraz łzy w oczach głównych bohaterów…

W ramach przedsięwzięcia, wiosną zostały również zorganizowane warsztaty etnograficzne dla dzieci „Baranki i pisanki”, podczas których dzieci uczyły się zdobić jajka tradycyjnymi technikami oraz wyrabiały maślane baranki. Dla kobiet z Konina przygotowaliśmy natomiast warsztaty „Wiejskie uczą Miejskie”, podczas których panie z Klubu Seniora w Kramsku dzieliły się swoimi doświadczeniami kulinarnymi.

http://vimeo.com/77691624

Organizator:
Centrum Kultury i Sztuki w Koninie

Współorganizatorzy:
Gmina Kramsk
Gminny Ośrodek Kultury w Kramsku
Muzeum Okręgowe w Koninie

Partner:
Powiat Koniński
Realizacja filmu: Andrzej Moś i Zdzisław Siwik

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
www.wybijaniezuru.ckis.konin.pl
tekst: Beata Mazurek
foto: Paweł Hejman