Palmy polskie najczęściej przypominają smukłe, pionowe bukiety, różnej wysokości. Tradycyjnie powinny się w nich znaleźć gałązki wierzbowe, o tej porze roku obsypane srebrzystymi, puszystymi baziami. Wierzba, w naszej tradycji uważana jest bowiem za roślinę miłującą życie, ponieważ rośnie w najgorszych nawet warunkach, łatwo się przyjmuje, a ucięta, włożona do wody gałązka wierzbowa szybko wypuszcza zielone listki.

Do palmy wkłada się także rośliny, tzw. wiecznie ielone: gałązki tui, świerku, bukszpanu, borówek leśnych, cisu, któremu medycyna ludowa nadaje właściwości lecznicze i dobroczynne. Całość przybiera się kolorowymi wstążeczkami i suszonymi lub sztucznymi kwiatkami. Obecnie w całej Polsce popularne są tzw. palmy wileńskie, mające kształt kolorowych bukietów lub – częściej – barwnych pałek, różnej wysokości i grubości, które w okolicach Wilna, przez mieszkających tam Polaków, zwane są wałkami. Robi się je  kwiatów, farbowanych kłosków, z różnych traw suszonych i mchów, misternie układanych i wiązanych na patykach. Niegdyś ten typ palm występował głównie w okolicach Wilna oraz na przygranicznych terenach polsko-litewskich, teraz palmy wileńskie znane są i wytwarzane w całej niemal Polsce.

W kilku regionach Polski: w Karpatach Zachodnich, na Podhalu i Pogórzu, na ziemi sądeckiej i tarnowskiej, w okolicach Myślenic, Bochni i Wieliczki, a także w Polsce północno-wschodniej, na Krupiach robi się palmy szczególnie piękne, wysokie i okazałe, bo osiągające niekiedy 2 i 3 metry wysokości. Te wysokie palmy występują w dwóch zasadniczych odmianach. Na południu Polski są to pętki długich prętów wierzbowych, leszczynowych lub wiklinowych, w kilku miejscach przewiązanych giętką wierzbową wicią, zwieńczone wielkim barwnym bukietem – czubem z kwiatów bibułkowych, wierzbowych bazi, bukszpanu i świerku oraz długich kolorowych wstążek. Na szczycie takiej palmy umieszcza się zazwyczaj złoty krzyżyk. Palmy krupiowskie natomiast przypominają wysokie kwietne słupy, na całej długości ozdobione zielenią i kolorowymi kwiatami z bibuły.

W tradycji Kościoła palma symbolizuje zarówno męczeństwo jak i triumf, a zatem Mękę i także chwalebne Zmartwychwstanie Jezusa oraz nieśmiertelność ludzkiej duszy. Procesje z palmami wyrażają więc głębokie treści religijne. Obrzęd wożenia drewnianej figury Chrystusa na osiołku, prawdopodobnie niemieckiego pochodznia i jego najważniejszy atrybut: wózek i wizerunek Chrystusa , zwano niegdyś Jezusikiem Lipowym, Dębowym lub Palmowym.

Barbara Ogrodowska, Polskie Obrzędy i Zwyczaje Doroczne, Warszawa 2006.

Zdjęcie: Palmy wielkanocne w Skansenie w Sierpcu (fot. D. Krześniak, mwmskansen.pl)